De naam nader verklaard

De wetenschappelijke naam van de ijsvogel is Alcedo atthis, Alcedo betekent ijsvogel en de ondersoort ‘atthis’ is vernoemd naar een vrouw die leefde op Lesbos, ongeveer 600 jaar voor onze jaartelling begon.

Over de oorsprong van de Nederlandse naam van de ijsvogel bestaan verschillende theorieën.
Zo wordt wel beweerd dat de ijsvogel zijn naam kreeg omdat hij in de winter vaak gezien werd bij een wak in het ijs, om daar een visje te kunnen vangen als het overige water dichtgevroren was, deze theorie over de naam wordt ook meermalen in Engelstalige literatuur als reden voor de naam van de ijsvogel in Nederland en Duitsland aangemerkt. Zo zou de vogel met het ijs mee zwerven, om open water te blijven vinden.
Een andere theoie is dat de naam is afgeleid van het Germaanse Eisenvogel, ofwel ‘ijzeren vogel’ wat slaat op het blauw van de rugveren van de ijsvogel.
IJs is echter de grootste vijand van deze mooie vogel, als het water dichtgevroren is kan hij geen visjes meer vangen, waardoor zijn vetreserves afnemen. De stuitklier waarmee hij zijn veren waterdicht houdt, gaat dan minder goed werken. Hierdoor zullen uiteindelijk zijn veren teveel water opnemen bij een duik in het ijskoude water. In een strenge elfstedentocht-winter sterven dan ook veel ijsvogels, het aantal kan dan met meer dan de helft teruglopen.

Buitenlandse namen en dialecten
De Engelsen hebben hem een mooiere en meer toepasselijke naam gegeven; Kingfisher, wat letterlijk koningsvisser betekent. De manier waarop hij zijn visjes vangt is ook werkelijk prachtig om te zien, hij doet zijn Engelse naam dan ook zeker eer aan.
Binnen Nederland komen we ook nog een aantal dialecten tegen, zo wordt een ijsvogel ook wel Sluuswachter, Waterspecht en Ieshop genoemd.

In Frankrijk wordt hij Martin Pêcheur genoemd, in het Nederlands betekent dat St. Maartens visser, vernoemd naar de heilige St. Maarten.

Nog enkele buitenlandse namen op een rijtje :

Duitsland :	Eisvogel
Italië :	Martin Pescatore
Suriname :	Fisman
Japan :	Kawasemi
Zweden :	Kungsfiskare
Noorwegen :	Isfugl
Spanje :	Martin Pescador
Portugal :	Guarda-rios-comum
Roemenië :	Pescarol Albastru
Polen :	Zimorodek
Turkije :	Yaliçapkini
Tjechië :	Ledňáček

Bijnamen

Vanwege zijn prachtige uiterlijk en kleuren heeft de ijsvogel ook een aantal sprekende bijnamen gekregen, zoals ‘vliegende edelsteen’, ‘beekjuweel’ en ‘blauwe flits’.